Komisja przyjęła siódme sprawozdanie z postępów w realizacji strategii UE w zakresie unii bezpieczeństwa na lata 2020–2025. Przeanalizowała w nim wdrażanie strategii w zakresie unii bezpieczeństwa od czasu jej przyjęcia w 2020 r.

Podsumowano postępy i osiągnięcia w pięciu kluczowych obszarach: ochrona fizycznej i cyfrowej infrastruktury UE, walka z terroryzmem i radykalizacją postaw, zwalczanie przestępczości zorganizowanej, poprawa ścigania przestępstw i usprawnienie współpracy sądowej a także współpraca z partnerami międzynarodowymi.

Komisja wywiązała się ze wszystkich zobowiązań w ramach strategii w zakresie unii bezpieczeństwa, a na przestrzeni lat uruchomiła szereg nowych inicjatyw w odpowiedzi na pojawiające się i zmieniające wyzwania z zakresu bezpieczeństwa. W ramach realizowanej od czterech lat strategii skonsolidowano zestaw unijnych narzędzi z zakresu bezpieczeństwa, dzięki czemu strategia ta stanowi teraz solidną podstawę przyszłej ochrony Europejczyków.

Szczegółowe informacje:

1. Wzmocnienie fizycznej i cyfrowej infrastruktury UE

Coraz częstsze ataki hybrydowe na infrastrukturę krytyczną w UE uwydatniają potrzebę zwiększenia ochrony i odporności tej infrastruktury, aby uniknąć zakłóceń kluczowych usług, na których się ona opiera, lub złagodzić skutki ewentualnych zakłóceń. Od 2020 r. Komisja zaproponowała nowe przepisy horyzontalne mające na celu wzmocnienie unijnej infrastruktury krytycznej w wielu sektorach zarówno w internecie, jak i poza nim, dyrektywę w sprawie odporności podmiotów krytycznych oraz dyrektywę w sprawie bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych (NIS II), które weszły w życie w styczniu 2023 r. Komisja podjęła również szereg działań sektorowych, aby zwiększyć odporność infrastruktury krytycznej m.in. w sektorach energetyki, transportu, bezpieczeństwa morskiego, łączności, klimatu, przestrzeni kosmicznej, finansów i zdrowia.

Ze względu na wzrost liczby cyberataków w ostatnich latach Komisja podjęła istotne kroki na rzecz poprawy cyberbezpieczeństwa państw członkowskich oraz instytucji, organów, urzędów i agencji UE, zwiększenia bezpieczeństwa łańcuchów dostaw i produktów oraz zwiększenia zdolności wykrywania incydentów cybernetycznych i reagowania na nie na szczeblu UE. Kroki te polegały m.in. na przyjęciu aktu dotyczącego cyberodporności, który zapewni, aby już na etapie projektowania zabezpieczano sprzęt i oprogramowanie przed cyberatakami, oraz akt w sprawie cybersolidarności, który wzmocni zdolności państw UE w zakresie wykrywania poważnych i wielkoskalowych cyberzagrożeń i ataków, przygotowywania się na nie oraz reagowania.

2. Walka z terroryzmem i radykalizacją postaw

Przez całą kadencję obecnej Komisji walka z terroryzmem była priorytetem strategii UE w zakresie unii bezpieczeństwa na lata 2020–2025, a realizacja Planu dla UE w dziedzinie zwalczania terroryzmu z 2020 r. przebiega zgodnie z planem. W celu zwalczenia wszelkich form terroryzmu Komisja podjęła szereg działań: od zapobiegania radykalizacji postaw w internecie i poza nim, po wspieranie państw członkowskich w ochronie przestrzeni publicznej oraz ograniczanie dostępu terrorystów do broni i finansowania.

Aby zapobiegać radykalizacji postaw, Komisja wsparła państwa członkowskie za pośrednictwem sieci upowszechniania wiedzy o radykalizacji postaw i wprowadziła nowe instrumenty prawne w celu ochrony obywateli przed szkodliwymi treściami o charakterze ekstremistycznym i terrorystycznym w internecie i nie tylko. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie treści o charakterze terrorystycznym w internecie platformy mają godzinę na usunięcie treści o charakterze terrorystycznym. Ponadto Komisja cały czas współpracuje z przedsiębiorstwami technologicznymi w ramach Forum UE ds. Internetu, aby poradzić sobie z wykorzystywaniem sieci przez brutalnych ekstremistów i terrorystów.

Aby uniemożliwić ataki terrorystyczne, przepisy przyjęte w 2021 r. ograniczają dostępność prekursorów materiałów wybuchowych wykorzystywanych do produkcji materiałów wybuchowych. Komisja wspiera również państwa członkowskie w ochronie przestrzeni publicznej w ramach programu doradców UE ds. zapewniania bezpieczeństwa, a od 2020 r. przeznaczyła już ponad 30 mln euro ze środków Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego na ochronę przestrzeni publicznej, w tym miejsc kultu.

Oprócz tego UE nadal wzmacnia unijne ramy zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz zwalczania tych zjawisk, aby skuteczniej wykrywać środki przeznaczone na finansowanie organizacji terrorystycznych.

3. Zwalczanie przestępczości zorganizowanej

Od początku obecnej kadencji Komisja zintensyfikowała wysiłki na rzecz zwalczania handlu narkotykami i przestępczości zorganizowanej. Podjęła szereg różnych inicjatyw, w tym wprowadzenie unijnej strategii zwalczania przestępczości zorganizowanej oraz strategii UE w dziedzinie narkotyków na lata 2021–2025.

W październiku 2023 r. Komisja wprowadziła unijny plan działania na rzecz zwalczania nielegalnego obrotu środkami odurzającymi i przestępczości zorganizowanej, a wśród jego 17 działań priorytetowych znalazł się sojusz portów europejskich, uruchomiony w styczniu 2024 r. w celu wzmocnienia odporności portów. Komisja wzmocniła również mandat powstającej Agencji Unii Europejskiej ds. Narkotyków i zacieśniła współpracę organów ścigania w państwach członkowskich oraz współpracę z państwami Ameryki Łacińskiej.

W ostatnich latach zajęto się także zwalczaniem innych obszarów przestępczości zorganizowanej, w tym cyberprzestępczości, przemytu migrantów, handlu ludźmi, nielegalnego obrotu środkami odurzającymi i innymi towarami, przestępczości środowiskowej, ekonomicznej i finansowej oraz korupcji. W maju 2023 r. Komisja zaproponowała nowe, zaostrzone przepisy kryminalizujące przestępstwa korupcyjne i harmonizujące kary w całej UE. Ponadto od 2020 r. działa Prokuratura Europejska (EPPO). Do końca 2023 r. EPPO zajęła się już niemal 2 000 przypadków przestępstw mających wpływ na budżet UE.

4. Poprawa ścigania przestępstw i usprawnienie współpracy sądowej

Komisja zacieśniła współpracę organów ścigania i organów sądowych w całej UE, w szczególności poprzez przyjęcie w 2024 r. ram prawnych dotyczących współpracy policyjnej, które unowocześniły kluczowe narzędzia umożliwiające usprawnienie transgranicznych działań w UE. Ramy te objęły nowe przepisy dotyczące wymiany informacji oraz przegląd ram z Prüm dotyczących zautomatyzowanej wymiany danych na potrzeby współpracy policyjnej, nowe przepisy dotyczące danych pasażera przekazywanych przed podróżą oraz wzmocnienie roli Europolu. Pozwolą one skuteczniej zapobiegać przestępstwom terrorystycznym i poważnej przestępczości, wykrywać je oraz prowadzić w ich sprawie dochodzenia i ściganie karne. Nowe przepisy dotyczące przekazywania ścigania w sprawach karnych pomogą zapobiec nieefektywnemu powielaniu postępowań i uniknąć sytuacji, w których sprawca przestępstwa pozostaje bezkarny.

5. Wzmacnianie współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa z partnerami międzynarodowymi

Aktualna Komisja podjęła niezwłoczne działania, aby zapobiec zagrożeniom bezpieczeństwa wewnętrznego wynikającym z rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie, m.in. poprzez utworzenie unijnej platformy wsparcia bezpieczeństwa wewnętrznego i zarządzania granicami w Mołdawii. Także obecna sytuacja na Bliskim Wschodzie może wpłynąć na bezpieczeństwo wewnętrzne UE. W 2021 r. Komisja utworzyła antyterrorystyczną sieć skupiającą śledczych do spraw finansowych, aby wspierać prowadzenie dochodzeń w sprawie finansowania terroryzmu. Sieć ta, pod przewodnictwem Komisji, pomaga śledczym z państw członkowskich w wymianie technik i doświadczeń zwalczania finansowania terroryzmu. UE wzmocniła współpracę z krajami partnerskimi, nadal ściśle współpracuje z ONZ, a także rozszerzyła zakres swojej współpracy z NATO.

6. Współpraca z agencjami UE w celu wdrożenia unii bezpieczeństwa

Agencje i organy UE zajmujące się wymiarem sprawiedliwości, sprawami wewnętrznymi i cyberbezpieczeństwem, takie jak Europol, Eurojust, ENISA, Frontex i EPPO, a także agencje sektorowe (Agencja UE ds. Narkotyków, Urząd ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy, Agencja UE ds. Bezpieczeństwa Lotniczego, Europejska Agencja Bezpieczeństwa Morskiego i Europejska Agencja Kontroli Rybołówstwa) walnie przyczyniły się do wdrożenia solidnych unijnych ram bezpieczeństwa. Wzmocniona współpraca między agencjami przyniosła konkretne wyniki operacyjne i przyczyniła się do zwiększenia ogólnego poziomu bezpieczeństwa w państwach członkowskich UE.  

Źródło: KE

Komisja przyjęła siódme sprawozdanie z postępów w realizacji strategii UE w zakresie unii bezpieczeństwa na lata 2020–2025. Przeanalizowała w nim wdrażanie strategii w zakresie unii bezpieczeństwa od czasu jej przyjęcia w 2020 r.

Podsumowano postępy i osiągnięcia w pięciu kluczowych obszarach: ochrona fizycznej i cyfrowej infrastruktury UE, walka z terroryzmem i radykalizacją postaw, zwalczanie przestępczości zorganizowanej, poprawa ścigania przestępstw i usprawnienie współpracy sądowej a także współpraca z partnerami międzynarodowymi.

Komisja wywiązała się ze wszystkich zobowiązań w ramach strategii w zakresie unii bezpieczeństwa, a na przestrzeni lat uruchomiła szereg nowych inicjatyw w odpowiedzi na pojawiające się i zmieniające wyzwania z zakresu bezpieczeństwa. W ramach realizowanej od czterech lat strategii skonsolidowano zestaw unijnych narzędzi z zakresu bezpieczeństwa, dzięki czemu strategia ta stanowi teraz solidną podstawę przyszłej ochrony Europejczyków.

Szczegółowe informacje:

1. Wzmocnienie fizycznej i cyfrowej infrastruktury UE

Coraz częstsze ataki hybrydowe na infrastrukturę krytyczną w UE uwydatniają potrzebę zwiększenia ochrony i odporności tej infrastruktury, aby uniknąć zakłóceń kluczowych usług, na których się ona opiera, lub złagodzić skutki ewentualnych zakłóceń. Od 2020 r. Komisja zaproponowała nowe przepisy horyzontalne mające na celu wzmocnienie unijnej infrastruktury krytycznej w wielu sektorach zarówno w internecie, jak i poza nim, dyrektywę w sprawie odporności podmiotów krytycznych oraz dyrektywę w sprawie bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych (NIS II), które weszły w życie w styczniu 2023 r. Komisja podjęła również szereg działań sektorowych, aby zwiększyć odporność infrastruktury krytycznej m.in. w sektorach energetyki, transportu, bezpieczeństwa morskiego, łączności, klimatu, przestrzeni kosmicznej, finansów i zdrowia.

Ze względu na wzrost liczby cyberataków w ostatnich latach Komisja podjęła istotne kroki na rzecz poprawy cyberbezpieczeństwa państw członkowskich oraz instytucji, organów, urzędów i agencji UE, zwiększenia bezpieczeństwa łańcuchów dostaw i produktów oraz zwiększenia zdolności wykrywania incydentów cybernetycznych i reagowania na nie na szczeblu UE. Kroki te polegały m.in. na przyjęciu aktu dotyczącego cyberodporności, który zapewni, aby już na etapie projektowania zabezpieczano sprzęt i oprogramowanie przed cyberatakami, oraz akt w sprawie cybersolidarności, który wzmocni zdolności państw UE w zakresie wykrywania poważnych i wielkoskalowych cyberzagrożeń i ataków, przygotowywania się na nie oraz reagowania.

2. Walka z terroryzmem i radykalizacją postaw

Przez całą kadencję obecnej Komisji walka z terroryzmem była priorytetem strategii UE w zakresie unii bezpieczeństwa na lata 2020–2025, a realizacja Planu dla UE w dziedzinie zwalczania terroryzmu z 2020 r. przebiega zgodnie z planem. W celu zwalczenia wszelkich form terroryzmu Komisja podjęła szereg działań: od zapobiegania radykalizacji postaw w internecie i poza nim, po wspieranie państw członkowskich w ochronie przestrzeni publicznej oraz ograniczanie dostępu terrorystów do broni i finansowania.

Aby zapobiegać radykalizacji postaw, Komisja wsparła państwa członkowskie za pośrednictwem sieci upowszechniania wiedzy o radykalizacji postaw i wprowadziła nowe instrumenty prawne w celu ochrony obywateli przed szkodliwymi treściami o charakterze ekstremistycznym i terrorystycznym w internecie i nie tylko. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie treści o charakterze terrorystycznym w internecie platformy mają godzinę na usunięcie treści o charakterze terrorystycznym. Ponadto Komisja cały czas współpracuje z przedsiębiorstwami technologicznymi w ramach Forum UE ds. Internetu, aby poradzić sobie z wykorzystywaniem sieci przez brutalnych ekstremistów i terrorystów.

Aby uniemożliwić ataki terrorystyczne, przepisy przyjęte w 2021 r. ograniczają dostępność prekursorów materiałów wybuchowych wykorzystywanych do produkcji materiałów wybuchowych. Komisja wspiera również państwa członkowskie w ochronie przestrzeni publicznej w ramach programu doradców UE ds. zapewniania bezpieczeństwa, a od 2020 r. przeznaczyła już ponad 30 mln euro ze środków Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego na ochronę przestrzeni publicznej, w tym miejsc kultu.

Oprócz tego UE nadal wzmacnia unijne ramy zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz zwalczania tych zjawisk, aby skuteczniej wykrywać środki przeznaczone na finansowanie organizacji terrorystycznych.

3. Zwalczanie przestępczości zorganizowanej

Od początku obecnej kadencji Komisja zintensyfikowała wysiłki na rzecz zwalczania handlu narkotykami i przestępczości zorganizowanej. Podjęła szereg różnych inicjatyw, w tym wprowadzenie unijnej strategii zwalczania przestępczości zorganizowanej oraz strategii UE w dziedzinie narkotyków na lata 2021–2025.

W październiku 2023 r. Komisja wprowadziła unijny plan działania na rzecz zwalczania nielegalnego obrotu środkami odurzającymi i przestępczości zorganizowanej, a wśród jego 17 działań priorytetowych znalazł się sojusz portów europejskich, uruchomiony w styczniu 2024 r. w celu wzmocnienia odporności portów. Komisja wzmocniła również mandat powstającej Agencji Unii Europejskiej ds. Narkotyków i zacieśniła współpracę organów ścigania w państwach członkowskich oraz współpracę z państwami Ameryki Łacińskiej.

W ostatnich latach zajęto się także zwalczaniem innych obszarów przestępczości zorganizowanej, w tym cyberprzestępczości, przemytu migrantów, handlu ludźmi, nielegalnego obrotu środkami odurzającymi i innymi towarami, przestępczości środowiskowej, ekonomicznej i finansowej oraz korupcji. W maju 2023 r. Komisja zaproponowała nowe, zaostrzone przepisy kryminalizujące przestępstwa korupcyjne i harmonizujące kary w całej UE. Ponadto od 2020 r. działa Prokuratura Europejska (EPPO). Do końca 2023 r. EPPO zajęła się już niemal 2 000 przypadków przestępstw mających wpływ na budżet UE.

4. Poprawa ścigania przestępstw i usprawnienie współpracy sądowej

Komisja zacieśniła współpracę organów ścigania i organów sądowych w całej UE, w szczególności poprzez przyjęcie w 2024 r. ram prawnych dotyczących współpracy policyjnej, które unowocześniły kluczowe narzędzia umożliwiające usprawnienie transgranicznych działań w UE. Ramy te objęły nowe przepisy dotyczące wymiany informacji oraz przegląd ram z Prüm dotyczących zautomatyzowanej wymiany danych na potrzeby współpracy policyjnej, nowe przepisy dotyczące danych pasażera przekazywanych przed podróżą oraz wzmocnienie roli Europolu. Pozwolą one skuteczniej zapobiegać przestępstwom terrorystycznym i poważnej przestępczości, wykrywać je oraz prowadzić w ich sprawie dochodzenia i ściganie karne. Nowe przepisy dotyczące przekazywania ścigania w sprawach karnych pomogą zapobiec nieefektywnemu powielaniu postępowań i uniknąć sytuacji, w których sprawca przestępstwa pozostaje bezkarny.

5. Wzmacnianie współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa z partnerami międzynarodowymi

Aktualna Komisja podjęła niezwłoczne działania, aby zapobiec zagrożeniom bezpieczeństwa wewnętrznego wynikającym z rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie, m.in. poprzez utworzenie unijnej platformy wsparcia bezpieczeństwa wewnętrznego i zarządzania granicami w Mołdawii. Także obecna sytuacja na Bliskim Wschodzie może wpłynąć na bezpieczeństwo wewnętrzne UE. W 2021 r. Komisja utworzyła antyterrorystyczną sieć skupiającą śledczych do spraw finansowych, aby wspierać prowadzenie dochodzeń w sprawie finansowania terroryzmu. Sieć ta, pod przewodnictwem Komisji, pomaga śledczym z państw członkowskich w wymianie technik i doświadczeń zwalczania finansowania terroryzmu. UE wzmocniła współpracę z krajami partnerskimi, nadal ściśle współpracuje z ONZ, a także rozszerzyła zakres swojej współpracy z NATO.

6. Współpraca z agencjami UE w celu wdrożenia unii bezpieczeństwa

Agencje i organy UE zajmujące się wymiarem sprawiedliwości, sprawami wewnętrznymi i cyberbezpieczeństwem, takie jak Europol, Eurojust, ENISA, Frontex i EPPO, a także agencje sektorowe (Agencja UE ds. Narkotyków, Urząd ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy, Agencja UE ds. Bezpieczeństwa Lotniczego, Europejska Agencja Bezpieczeństwa Morskiego i Europejska Agencja Kontroli Rybołówstwa) walnie przyczyniły się do wdrożenia solidnych unijnych ram bezpieczeństwa. Wzmocniona współpraca między agencjami przyniosła konkretne wyniki operacyjne i przyczyniła się do zwiększenia ogólnego poziomu bezpieczeństwa w państwach członkowskich UE.  

Źródło: KE